Zespół Aspergera stanowi jedną z odmian spektrum autyzmu, charakteryzującą się różnorodnymi wzorcami zachowań społecznych, komunikacyjnych i zainteresowań. Nazwa tego zaburzenia pochodzi od austriackiego lekarza Hansa Aspergera, który jako pierwszy opisał jego cechy w latach 40. XX wieku, choć zaburzenie to zostało zdefiniowane jako odrębna jednostka diagnostyczna dopiero w 1994 roku.
Spis Treści
Czym jest Zespół Aspergera?
Zespół Aspergera to zaburzenie rozwojowe, które charakteryzuje się nieprawidłowościami lub opóźnieniem w sferze rozwijania relacji społecznych, komunikacji, zachowania bądź funkcji poznawczych wraz z zaburzeniami funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego. Zespół Aspergera diagnozuje się często u dzieci w okresie wczesnoszkolnym, czyli w wieku 6-8 lat. Zaburzenia rozwojowe przejawiają się głównie w trzech sferach: komunikowania się, interakcji społecznych oraz zachowania i zabawy, które skutkują problemami społecznymi czy wycofaniem, natomiast nie powodują nieprawidłowości w rozwoju umysłowym, więc osoby dotknięte Zespołem Aspergera są w stanie samodzielnie funkcjonować. Osoby dorosłe z tą przypadłością bardzo często są uważani za zamkniętych w swoim świecie introwertyków.
Przyczyny
Przyczyny zespołu Aspergera nie są do końca poznane, jednak podejrzewa się, że na rozwój Zespołu Aspergera mogą wpływać m.in.:
- uraz okołoporodowy lub na etapie życia płodowego,
- predyspozycje biogenetyczne,
- obciążenie metalami ciężkimi,
- mutacje genetyczne,
- uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego,
- zaburzenia procesów biochemicznych i neurochemicznych w obrębie mózgu,
- infekcje mózgu.
Objawy
Objawy zespołu Aspergera są zwykle mniej nasilone niż w przypadku autyzmu wczesnodziecięcego. Diagnoza tego zaburzenia wymaga stwierdzenia pewnych objawów autystycznych dotyczących interakcji społecznych, zachowania i zabawy, jednak bez wyraźnych opóźnień w rozwoju mowy oraz przy zachowanym prawidłowym funkcjonowaniu intelektualnym. Osoby z zespołem Aspergera często wykazują intensywne zainteresowania daną tematyką lub ograniczone, powtarzające się i stereotypowe wzorce zachowań i zainteresowań.
Zespół Aspergera i autyzmu u dzieci objawia się poprzez:
- obojętność lub awersję do kontaktu fizycznego (niechęć do przytulania, sztywnienie, brak wyciągania rąk do matki, wyrywanie się podczas przytulenia),
- brak uśmiechu na widok twarzy matki, niereagowanie na zbliżenie się lub brak potrzeby obecności i uwagi osób bliskich oraz opiekunów,
- aktywne unikanie kontaktu wzrokowego (zasłanianie oczu, odwracanie twarzy),
- brak reakcji na głos rodziców, brak zainteresowania innymi dziećmi,
- reakcje lękowe wobec hałasów domowych czy nieszkodliwych obiektów,
- trudności ze snem.
Z wiekiem dochodzą takie objawy jak:
- koncentracja na informacjach dotyczących spraw, będących w kręgu tylko wąskich zainteresowań,
- brak umiejętności podtrzymania rozmowy,
- małe rozumienie sytuacji społecznych,
- brak zainteresowania uczestnictwem w zabawach i podtrzymywania relacji z rówieśnikami,
- trudności w relacji z innymi,
- nadmierna aktywność i impulsywność,
- deficyty w zakresie myślenia abstrakcyjnego, trudności w porządkowaniu i przetwarzaniu informacji,
- nadmierna fiksacja na pojedynczych szczegółach, cechach przedmiotu lub problemach. Osoby z Zespołem Aspergera mogą często szukać stymulacji wzrokowej, poszukiwać poruszających się obiektów lub rzeczy spokojnych i statycznych.
- opór przed zmianami i skłonności do zachowywania stałości, przykładowo w sferze wykonywania codziennych czynności.
Wyżej wymienione objawy i zachowania mogą manifestować się w różnych kombinacjach i stopniach nasilenia u osób dotkniętych zespołem Aspergera. Te cechy, które często są obserwowane u dziecka, mogą również utrzymywać się w okresie dorastania. Niemniej jednak, istotne jest zrozumienie, że nie wszystkie osoby z tym zaburzeniem wykazują te same objawy, a intensywność ich przejawiania może się różnić. Dlatego też, podczas diagnozy i oceny Zespołu Aspergera, istotne jest uwzględnienie indywidualnych cech każdej osoby oraz obserwacja ich zachowań w różnych kontekstach społecznych i sytuacjach życiowych.
Leczenie
Leczenie Zespołu Aspergera obejmuje szereg metod, które bazują na terapii, edukacji oraz treningach pod okiem specjalistów. Dokładna metoda dobierana jest na podstawie indywidualnych potrzeb, ustaleń i predyspozycji. Dobór odpowiedniej terapii powinien być zawsze indywidualnie konsultowany ze specjalistą – psychologiem lub psychiatrą, po wywiadzie psychologicznym / psychiatrycznym.
Do sposobów radzenia sobie z Zespołem Aspergera należą:
- psychoterapia behawioralno – poznawcza, która skupia się na tym, że zachowanie człowieka zależy od tego, jakie emocje odczuwa i co myśli. Celem tej metody jest zmiana myślenia pacjenta na temat samego siebie jak i innych ludzi oraz świata.
- zajęcia z integracji sensorycznej (IS), które dedykowane są dzieciom; pomagają poprawniej analizować bodźce oraz przeciwdziałać nieprawidłowościom sensorycznym. Jej celem jest poprawa koordynacji ruchowej dziecka.
- trening umiejętności społecznych (TUS), który dedykowany jest dzieciom i młodzieży. W jego trakcie uczy się określonych zachowań w pewnych sytuacjach, jak np. nawiązywanie nowych znajomości.
- terapia metodą kognitywną, która ma na celu wspierać osoby z Zespołem Aspergera, pomóc w odbudowie podstawowych funkcji, dających możliwość prawidłowego dalszego funkcjonowania. Duży nacisk kładziony jest na rolę terapeuty przewodnika, którego zadaniem jest akceptacja, a nie zmuszanie do pewnych zachowań wymaganych przez społeczeństwo.
- terapia behawioralna, czyli model terapeutyczny ukierunkowany na zmianę obecnych zachować na takie, które są pożądane w społeczeństwie. Ich nauka opiera się na zasadzie nagród i kar. Stosuje się tu techniki behawioralne, mające na celu pomóc osobom z Zespołem Aspergera poprawnie funkcjonować wśród ludzi czy wykonywać codzienne czynności.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat zespołu Aspergera, jego objawów oraz leczenia, zapraszamy do przeczytania artykułu: https://jutromedical.com/twoje-zdrowie/co-leczymy/zespol-aspergera-objawy-leczenie. Dodatkowe informacje mogą pomóc Tobie lub Twoim bliskim lepiej zrozumieć to schorzenie i znaleźć odpowiednie wsparcie.